Gastronomi Değerlerimizi Patentle Koruyabiliriz.

Gastronomi Değerlerimizi

Patentle Koruyabiliriz.

Bu yazım 30.06.2020 tarihinde Diriliş Postası Gazetesinde yayınlanmıştır.

https://www.dirilispostasi.com/makale/gastronomi-degerlerimizi-patentle-koruyabiliriz

Ülkemiz açısından yerli üretim alanında çok önemli bir yere sahip olan "patentleşme" milli gastronomik değerlerin korunması adına da evrensel bir değer taşımaktadır. Milli nitelikteki yiyecek, içecek ve gıda ürünlerimiz üzerinden farklı taraflarca çıkar elde etme gayreti, ancak “patentleşme” sistemi ile savuşturulabilir.

Patent nedir?

Önce kısaca bir patentin tarifini yapmak gerekir, çünkü bu yazımın muhataplarının daha çok yöresel ürün üreten işletmeler olduğunu düşünüyorum. Bu açıdan kendi ürünlerini korumak adına patentin ne işe yaradığını bilmeleri çok önemlidir. Benim anladığım özet haliyle patent, yeni buluş ya da teknik gelişim içeren yeniliklerin, korunabilmesi için gerekli olan bir belgelendirme sistemidir. Gastronomi açısından bakarsak da yöresel olarak ürettiğimiz ve kendimize göre yeni buluşlar yaparak farklılaştırdığımız bir ürünümüzü başkalarının aynı sistemle üretip pazarlamasını engellemek için kurgulanan bir güvenlik sistemidir. Genellikle üreten sanayici ürünle o kadar haşir neşir olur ki, onu korumak için patent almayı unutur ve üretmeye devam eder. Hâlbuki birisi bunu kopyalayabilir veya belki daha önce başka birisi bu ürünü aynı sistemle üretmiş de olabilir. İşte yapılacak bir patent başvurusu ile bu geliştirilen ürününün, başka biri tarafından bulunup bulunmadığı veya yeni olup olmadığı anlaşılabilmektedir. Patent başvuru sürecinde TPE yetkilileri belirlenmiş bazı konularda araştırmalar yapmakta, incelemelerin sonucunda ise sadece yeni ve buluş özelliği taşıyan ve sanayiye uygulanabilir olan teknik geliştirmelere patent vermektedir. Ayrıca bu yeni buluşun tescillenebilmesi için “tarifname” adı verilen belgede, buluşun en iyi şekilde anlatılıyor olması lazım. Ayrıca koruma kapsamını iyi belirlemek için taleplerin yeni özelliğini ön plana çıkaracak şekilde varsa çizimlerle birlikte profesyonelce ortaya konması gerekir. Çünkü firmalar bu konularda yeterli bilgiye sahip olamadıklarından yanlış oluşturulan bir tarifname veya eksik talepler koruma kapsamını daraltabilir. Tüm bu işlemlerin profesyonelce bir patent ofisi desteğiyle TPE’ye müracaatı yapılmalıdır. Patent sayesinde firmalar 20 yıl süre ile bu yeni buluşlarını izinsiz kullanımlara karşı korumaktadırlar.

Gastronomide Patent

Aslında patent konusu direk sanayiyi ilgilendirmektedir. Ancak ben bu yazıda patent konusunun gastronomiye bakan yönünü ele almaya çalışıyorum. Bu nedenle yerel üreticilerimizin bu bilinçle hareket etmesi gerekir düşünüyorum. Dünyanın sayılı gastronomisi zengin olan ülkelerinden biriyiz. Bu anlamda milli gastronomik değerlerimizi sadece patentle koruyabiliriz diye düşünüyorum. Yerli, milli ve geleneksel lezzetlerimiz üzerinden farklı dokunuşlarla oluşturduğumuz yeni tatları dünyaya ancak patent kurumu sayesinde satabiliriz. Örnek olarak, ülkemizde yerli balımız endüstri olarak çok ileri noktalara geldi. Bu çalışmaların neticesi olarak da Beeo firması propolis özütleme sistemi ile patent alarak bu konuda öncü bir markamız oldu. Firmanın Yönetim Kurulu Başkanı, Aslı Elif Tanuğur Samancı, fabrika üretim hatlarının tamamen özel olarak imal edildiğini belirterek, "Türkiye'nin ilk yerli inovasyon ödüllü propolis üreticisiyiz. Aynı zamanda propolisin özütleme yöntemini ilk geliştiren ve patent alan firmayız. Elde etmiş olduğumuz bu yöntem için özel makineler tasarlattık” demektedir. İşte bu anlayışla hareket eden gastronomi alanında üreticilerimize ihtiyaç bulunmaktadır. Yine gastronomi alanında patent başvuruları yapan birçok üniversite bulunmaktadır.

İstanbul Gelişim Üniversitesi’nin gastronomi alanındaki patent çalışmaları

Türkiye'de en çok akredite edilmiş programa ve 200'ü aşkın en çok patente sahip üniversitesi olan İGÜ, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Gastronomi Bölümü öğrencileri 2019 yılında Artizanal Ürünler dersi kapsamında 69 adet patent başvurusu yapmıştır. Patent başvurularında, geleneksel ürün ve yöntemlerin kullanımları ile oluşturulan buluşlar ön planda tutulmuştur.

Yeditepe Üniversitesi’nin gastronomi alanındaki patent çalışmaları

Türkiye'nin ilk Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü olma özelliğini taşıyan Yeditepe Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü; Çölyak hastalarına yönelik, bitkisel protein değeri yüksek, glütensiz tarhana üretimi geleneksel üretim yöntemleri kullanılarak yapılacak bir buluş ile patent başvurusu yapmıştır.  

Gaziantep Üniversitesi’nin gastronomi alanındaki patent çalışmaları,

Gaziantep Üniversitesi, anasonlu bitter çikolata ve üretim yöntemi ile patent başvurusu yapmıştır. Patent buluş sahipleri: Fatma (Albak) Yalınız, Ali Rıza Tekin, Patent No: Tr201503705-B, 2016

Erciyes Üniversitesi’nin gastronomi alanındaki patent çalışmaları

Erciyes Üniversitesi, gıda endüstrisinde mamul madde olarak kullanılacak kalorisi azaltılmış probiyotik kahvaltılık modifiye krema ile patent başvurusu yapmıştır. Yine tarımsal atık olan çam kozalağından köpük ajanı üretimi için patent başvurusu yapmıştır.

Adres Patent Ofisi

Türkiye'nin zengin coğrafi işaret portföyü, patent ve gastronomiyle birleştirilirse ülkemiz açısından büyük bir zenginlik meydana getirebilir. Yerel ürünlerin markalaşması ve patent tescili alması da bu açıdan çok önemlidir. Yöresel bir ürününüz var, misal özel yöntemlerle tamamen doğal bir zeytinyağı üretiyorsunuz veya yeni bir buluşla harika bir sabun imal ediyorsunuz ve tüm bu ürünlere yönelik bir buluşunuz var ama buluşunuzu kimsenin çalmasını da istemiyorsunuz, işte patent başvurusu yaparak bu ürünlerinizi koruma altına alabilirsiniz. Bu nedenle patentleşme, sınai mülkiyet olarak sağladığı hakların yanı sıra yerel üretimin ve kırsal kalkınmanın yükselmesinde de büyük rolü bulunmaktadır. İşte bu noktada ürünün nasıl belgeleneceği, yasal hakların nasıl korumaya altına alınacağı, patentin alınma şekli için, bu konuda işin uzmanı olan patent ofislerine müracaat etmek lazım, Adres Patent ofisi gibi. Uzun yıllardır tanırım bu ofisi ve yetkililerini. Danışmanlığını ve yöneticiliğini yaptığım birçok markanın tescil işlemlerini güvenerek Adres Patent Ofisine yaptırdım. Çok değerli uzmanların çalıştığı ve bu konularda çok sağlam iş yapılan bir kurum burası. Buluşunuzu korumaya altına almak için ne gerekiyorsa Adres Patent’ te bulabilirsiniz. Çünkü Patent işinde güven çok önemlidir.

Adres Patent ofisinin gastronomi alanında yaptıkları patent başvurularından örnekler,

·         Beşsan Makarna, Gaziantep, makarna çerezi konusunda yaptıkları buluşla 11.11.2008 tarihinde patent başvurusu yapılmıştır.

·         Selvi Kaydı, İstanbul, bazı gıda malzemelerinin baharatlarla yoğrulmasından sonra soğuk depolama alanlarında kullanım alanı bulunan yöresel yemek üretimi ve yöntemi hakkında bir buluş için başvuru yapılmıştır.

·         Dilara Koçak,  Sağlıklı diyet çorbaları patenti Adres Patent ’ten alınmıştır.

·         Cümle Film Prodüksiyon, Köz patlıcanlı tantuni ve üretim yöntemi patenti Adres Patent ’ten alınmıştır.

·         Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, İçecekler gibi gıda sektörü ve birkaç sektörde kullanılmak üzere, yeni bir buluş olarak ortaya konulan instant Meyan kökü şerbetiyle ilgili 07.11.2018 tarihinde başvuru yapılmıştır.

Online Patent Toplantısı

Yarın 1 Temmuz 2020 Çarşamba günü saat 14.00’de Zoom üzerinden Patent konusunda çok önemli online bir toplantı yapılıyor. Adres Patent ve Güvenilir Ürün Platformu’nun birlikte düzenlediği “Yerli ve milli üretimin öneminin sürekli artmasıyla gündeme gelen patent ve teknoloji kullanımı” başlığı adı altında yapılacak olan toplantıda önemli konuşmacılar bilgi ve deneyimlerini paylaşacaklar. Virüs krizinin patlak vermesi ile yerli ve milli üretimin daha çok konuşulduğu bu günlerde tüm paydaşları bir araya getirerek ortak akıl toplantıları düzenleyen Güvenilir Ürün Platformu, bu sefer yerli sanayide patent ve teknoloji kullanımını masaya yatırıyor. Güvenilir Ürün Platformu ve Ekonomi Gazetecileri Derneği Başkanı Celal Toprak moderatörlüğünde gerçekleşecek toplantıda, ASKON Genel Başkanı Orhan Aydın, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İstanbul İl Müdürü Ümit Ünal, İSO Yönetim Kurulu Üyesi Sultan Tepe, HASİAD Başkanı Hüseyin Bozdağ, Adres Patent Yönetim Kurulu Başkanı Ali Yüksel ve Patent Hareketi Başkanı Ali Çavuşoğlu konuşmacı olarak yer alacaktır. Sanayiciler, basın mensupları, toplum önderleri, akademisyenler ve STK’ların sorularının yanıtlanacağı toplantı bir sanayi sohbetine dönüşecek. Zoom üzerinden toplantıya katılmak isteyenler elif.aslamaci2@gmail.com mail adresi ile irtibata geçebilir. Toplantı Youtube üzerinden de canlı olarak yayınlanacak.

Özetle, COVID-19 salgının neden olduğu ekonomideki yavaşlama birçok sektörü etkilediği gibi gastronomi sektörünü de etkilemiştir. Bu nedenle de yerli ve milli üretim daha değerli bir hale gelmiş ve buna bağlı olarak da patentleşme önem kazanmaya başlamıştır. Dolayısıyla yerli markalarımızın bu hususu dikkate alarak bir an önce patent başvurularını yapmaları gereklidir.